 
Ppor. Andrzej
Fronc
(1922 - 2019)
Andrzej Fronc, syn Jana i Marii Fronc urodził się 16
listopada 1922 roku w Dębinie, gminie touste, w
powiecie skałackim województwa tarnopolskiego II
Rzeczypospolitej. Ojciec Jan
Fronc był weteranem Pierwszej Wojny Światowej,
był inwalidą wojennym, stracił rękę podczas I
Wojny Światowej. Zesłaniec na
Syberię w roku 1940, po amnestii żołnierz II-go
Korpusu 3-ej Dywizji Strzelców Karpackich.
Długoletni członek SPK Koła nr 8 w Ottawie.
Tułacze losy rzuciły Go do Uzbekistanu, Iranu
(Persji), Palestynę, Irak, Egiptu i Włoch, gdzie
uczestniczył m.in. w walkach o Monte Cassino.
W roku 1953 przyjeżdża do Kanady, zostaje członkiem
SPK w roku 1954. W latach 1957 - 1965 prowadzi farmę
ze swoim bratem Józefem. W roku 1965 przeprowadza
się do Ottawy. W tym samym roku żeni się z panią
Zofią, z którą wychowali syna Jana i córkę Nataszę.
Syn Jan jest obecnie wiceprezesem SPK Koła nr 8 d/s
gospodarczych.
Zmarł w Ottawie.
Pożegnanie Zmarłego
Piątek,
22 listopada 2019, godz. 14:00 - 16:00 (2 PM - 4 PM)
oraz godz. 19:00 - 21:00 (7 PM - 9 PM); różaniec o
godz. 20:00 (8 PM);
Kaplica Pinecrest Cemetery, 2500 Baseline Rd, Ottawa
(mapa)
Msza Św.
Pogrzebowa
Sobota, 23 listopada 2019, godz. 10:00
kościół Św. Jacka, 201 LeBreton St. N, Ottawa
Osobiste
wspomnienia ppor. Andrzeja Fronca
W
1940 roku gdy przebywaliśmy w domu, weszli Rosjanie,
ustawili pod ścianą całą rodzinę. Po
sprawdzeniu, czy nie posiadamy broni i amunicji,
kazali zabrać nam jedzenie na trzy dni obiecując, że
po trzech dniach wrócimy do domu…… a do dziś dnia
jeszcze tam nie wróciliśmy.
Wywieźli nas, to znaczy całą naszą rodzinę,
pociągami towarowymi na Syberię do Muraszyna (Мураши
- Muraschi), potem do oddalonego o 120 km Objaczowa
(Объячево – Obyachevo) a stamtąd zawieźli nas
saniami do pracy w lesie przy wyrębie drzewa. Został
nam przydzielony jednoosobowy pokój dla całej
rodziny.
W pociągu co drugi dzień podawano nam jedzenie był
to kapuśniak, który roił się od robaków. Niektórzy
narzekali ale cóż, z głodu musieliśmy jeść.
Ojciec mój zginął na Syberii, został on oskarżony o
organizowanie partyzantki, odbył się sąd i został
skazany na karę śmierci.
Na Syberii przebywaliśmy do 1942 roku.
Wujek mój, który był najstarszy w rodzinie,
dowiedział się z publicznego ogłoszenia, że jesteśmy
już wolni i możemy swobodnie poruszać się po Związku
Radzieckim, więc nie zwlekając zrobiliśmy domowym
sposobem sanki, włożyliśmy na nie bagaż i
najmłodszego brata i wyruszyliśmy do Muraszyna,
gdzie była stacja kolejowa.
Szliśmy od wioski do wioski dwa tygodnie pieszo,
ciągnąc sanki, jakieś 120 km. W wioskach
zostawaliśmy na noclegi a gospodarze dawali nam
gorącą wodę na herbatę.
Z Muraszyna pojechaliśmy pociągiem ale już osobowym
do Taszkientu a potem do Uzbekistanu.
Do wojska wstąpiłem w marcu 1942 roku, do 6-tej
Dywizji Piechoty. Miałem wtedy 20 lat, ale jeszcze
przedtem pracowałem parę tygodni w górach w
Afganistanie.
Po wyjściu Armii Andersa ze Związku Radzieckiego do
Iranu Wielkanoc już spędzałem w perskich górach.
Rodzina moja pozostała w Uzbekistanie.
3-go maja 1942 roku zostałem przydzielony do 3
Dywizji Karpackiej, która została ewakuowana do
Palestyny gdzie przeszedłem szkolenie wojskowe.
Maj 1943 roku to przenosiny Armii Polskiej w rejon
Kirkuk-Mosul w Iraku, ze sztabem w Quizil-Ribat.
Żołnierze zamieszkali w dużym obozowisku namiotowym.
Dokuczały im upał i ulewne deszcze. Nie
przeszkodziło to jednak w ich intensywnemu szkoleniu
wojskowemu.
Z Palestyny do Iraku dotarła również moja 3 Dywizja
Strzelców Karpackich. Płynęliśmy przeszło tydzień
przez kanał Sueski i Morze Czerwone aby w końcu
dotrzeć na pustynię w okolice miasta Mosul w Iraku.
Tam nauczyłem się jeździć ciężarówką.
W grudniu 1943 nasz oddział został przeniesiony do
Egiptu. W tym czasie dostaliśmy rozkaz, że wszyscy
kierowcy ciężarówek zostają przetransportowani do
Włoch. Mój dowódca zabrał mi ciężarówkę i tym
sposobem dostał się do Włoch. Natomiast ja musiałem
pozostać w Egipcie, ale dzięki temu mogłem odwiedzić
moją ciocię i jej męża w Boże Narodzenie 1943 roku.
Wujek był żołnierzem 5-tej Kresowej Dywizji
Piechoty, której odznakę rozpoznawczą stanowił żubr
na żółtej tarczy w brązowej
obwódce.
Końcem lutego 1944 roku zostałem zabrany do Włoch do
Taranto, a następnie pod Monte Cassino gdzie mój
oddział już tam stacjonował. Tam trafiłem do swojej
kompanii i otrzymałem nową ciężarówkę z działem i
pięcioosobową obsługą. Jako kierowca miałem za
zadanie jeździć nocami i dostarczać żywność i
amunicję walczącym żołnierzom.
Miałem dużo szczęścia, gdyż ani razu nie byłem
ranny, ale muszę dodać że przydarzyły mi się dwa
dziwne zdarzenia - raz pod Monte Cassino, gdy byłem
pod obstrzałem, schowałem się a kule świtały nade
mną i nagle ktoś powiedział do mnie ”Czemu się nie
modlisz?” Gdy szybko odwróciłem się, żeby sprawdzić,
kto to może być - nie znalazłem nikogo. Drugi raz,
już nad Adriatykiem, poszedłem zrywać gruszki w
sadzie i nagle usłyszałem głos “Uciekaj!” Szybko
schowałem się w jakąś dziurę a zaraz po tym
nadleciał pocisk i prawdopodobnie zabiłby mnie.
Koniec wojny zastał mnie we Włoszech w Bolonii.
Przyjechałem z Włoch do Anglii i już się skończyło
marzenie o Polsce. Z Afryki do obozu w Anglii
przyjechała również cała moja rodzina; Józek, Tadek,
Bolek, siostra Helena i matka.
Zostałem zdemobilizowany w 1947 roku, byłem w
stopniu strzelca, otrzymałem pięć medali.
Mieliśmy plany wyjazdu do Wenezueli i Australii, ale
z jakichś powodów z nich zrezygnowaliśmy.
W 1953 roku przyjechałem do Kanady po otrzymaniu
gwarancji zamieszkania od mojej siostry, która
mieszkała w Kanadzie już od roku 1949. Do Kanady
emigrowałbym rok wcześniej, ale niestety, firma od
której kupiłem bilet na statek morski zbankrutowała
i straciłem około czterech tysięcy dolarów.
Członkiem SPK zostałem w 1954 roku. Kombatanci byli
bardzo życzliwi, jeden drugiemu pomagał znaleźć
pracę lub mieszkanie. Nie otrzymaliśmy żadnej pomocy
od rządu kanadyjskiego, musieliśmy sami zadbać o
siebie.
W Kanadzie przez 8 lat do 1965 roku ja i mój brat
Józef prowadziliśmy farmę - gospodarstwo rolne,
potem przeprowadziliśmy się do Ottawy.
W Polsce wyszło zarządzenie, że jeżeli obywatel nie
wróci do Polski do 1956 roku, traci on obywatelstwo
polskie, więc i ja straciłem polskie obywatelstwo w
1956 roku i do tej pory jego nie posiadam.
Ożeniłem się z moją żoną Zofią w 1965 roku i
posiadamy syna Janka i córkę Nataszę.
Odznaczenia:
Krzyż Monte Cassino, Gwiazda Italii, Krzyż
Walecznych, Krzyż Sybiraka, Krzyż Światowej
Federacji SPK, Złota Odznaka Światowej Federacji
SPK, Złoty Krzyż Zasługi SPK w Kanadzie, Srebrny
Krzyż Zasługi SPK w Kanadzie i inne.
Źródło: SPKottawa.ca
|
