 ANDRZEJ
JAN FRONC
16 November 1922 – 18 November 2019
P.O.W. Siberia
WWII Veteran (Allied Forces)
Member of Polish Combatants Assoc. (SPK) - Br. #8
With heavy hearts we announce that Andrzej Fronc
passed away peacefully with family by his side on
November 18, 2019. Beloved husband of Zofia, father of
John (Elizabeth) and Natalia (Jason) and grandfather
to Aleksander, Emilia, Izabela, Ethan and Reese.
Survived by his brother Ted, numerous nieces, nephews
and other relatives. He was predeceased by his
brothers Joe and Bolek and sister Helena.
A special thanks to Dr. Uppal, Dr. Lei-Ma, and the
caring staff at St. Vincent’s Hospital for many years
of exceptional care as well as Veterans Affairs
Canada.
In lieu of flowers, donations may be made to the
Bruyere Foundation or St. Hyacinth Building Fund.
Online condolences may be made at www.colefuneralservices.com
Visitation
Pinecrest Visitation Centre
2500 Baseline Road, OTTAWA, ON, CANADA,
K2C 3H9
Friday, 22 Nov 2019 2:00 PM - 4:00 PM
Friday, 22 Nov 2019 7:00 PM - 9:00 PM
Info: Prayers will be offered at 8:00
p.m.
Mass
St. Hyacinth Roman Catholic Polish Church
201 Lebreton St. N., OTTAWA, ON, CANADA
Saturday, 23 Nov 2019 10:00 AM
Interment
Pinecrest Cemetery
2500 Baseline Road, OTTAWA, ON, CANADA, K2C 3H9
Saturday, 23 Nov 2019 11:30 AM
https://cole.permavita.com/site/AndrzejFronc.html?s=40
|
 
Ppor. Andrzej
Fronc
(16 November 1922 - 18 November
2019)
Andrzej Fronc, syn Jana i Marii Fronc urodził się 16
listopada 1922 roku w Dębinie, gminie touste, w
powiecie skałackim województwa tarnopolskiego II
Rzeczypospolitej. Ojciec Jan
Fronc był weteranem Pierwszej Wojny Światowej,
był inwalidą wojennym, stracił rękę podczas I
Wojny Światowej. Zesłaniec na
Syberię w roku 1940, po amnestii żołnierz II-go
Korpusu 3-ej Dywizji Strzelców Karpackich.
Długoletni członek SPK Koła nr 8 w Ottawie.
Tułacze losy rzuciły Go do Uzbekistanu, Iranu
(Persji), Palestynę, Irak, Egiptu i Włoch, gdzie
uczestniczył m.in. w walkach o Monte Cassino.
W roku 1953 przyjeżdża do Kanady, zostaje członkiem
SPK w roku 1954. W latach 1957 - 1965 prowadzi farmę
ze swoim bratem Józefem. W roku 1965 przeprowadza
się do Ottawy. W tym samym roku żeni się z panią
Zofią, z którą wychowali syna Jana i córkę Nataszę.
Syn Jan jest obecnie wiceprezesem SPK Koła nr 8 d/s
gospodarczych.
Zmarł w Ottawie.
Pożegnanie Zmarłego
Piątek,
22 listopada 2019, godz. 14:00 - 16:00 (2 PM - 4 PM)
oraz godz. 19:00 - 21:00 (7 PM - 9 PM); różaniec o
godz. 20:00 (8 PM);
Kaplica Pinecrest Cemetery, 2500 Baseline Rd, Ottawa
(mapa)
Msza Św.
Pogrzebowa
Sobota, 23 listopada 2019, godz. 10:00
kościół Św. Jacka, 201 LeBreton St. N, Ottawa
Zamiast
kwiatów można przekazać dotację na rzecz Fundacji
Bruyère lub Fundusz Budowlany Św. Jacka.
Osobiste
wspomnienia ppor. Andrzeja Fronca
W
1940 roku gdy przebywaliśmy w domu, weszli Rosjanie,
ustawili pod ścianą całą rodzinę. Po
sprawdzeniu, czy nie posiadamy broni i amunicji,
kazali zabrać nam jedzenie na trzy dni obiecując, że
po trzech dniach wrócimy do domu…… a do dziś dnia
jeszcze tam nie wróciliśmy.
Wywieźli nas, to znaczy całą naszą rodzinę,
pociągami towarowymi na Syberię do Muraszyna (Мураши
- Muraschi), potem do oddalonego o 120 km Objaczowa
(Объячево – Obyachevo) a stamtąd zawieźli nas
saniami do pracy w lesie przy wyrębie drzewa. Został
nam przydzielony jednoosobowy pokój dla całej
rodziny.
W pociągu co drugi dzień podawano nam jedzenie był
to kapuśniak, który roił się od robaków. Niektórzy
narzekali ale cóż, z głodu musieliśmy jeść.
Ojciec mój zginął na Syberii, został on oskarżony o
organizowanie partyzantki, odbył się sąd i został
skazany na karę śmierci.
Na Syberii przebywaliśmy do 1942 roku.
Wujek mój, który był najstarszy w rodzinie,
dowiedział się z publicznego ogłoszenia, że jesteśmy
już wolni i możemy swobodnie poruszać się po Związku
Radzieckim, więc nie zwlekając zrobiliśmy domowym
sposobem sanki, włożyliśmy na nie bagaż i
najmłodszego brata i wyruszyliśmy do Muraszyna,
gdzie była stacja kolejowa.
Szliśmy od wioski do wioski dwa tygodnie pieszo,
ciągnąc sanki, jakieś 120 km. W wioskach
zostawaliśmy na noclegi a gospodarze dawali nam
gorącą wodę na herbatę.
Z Muraszyna pojechaliśmy pociągiem ale już osobowym
do Taszkientu a potem do Uzbekistanu.
Do wojska wstąpiłem w marcu 1942 roku, do 6-tej
Dywizji Piechoty. Miałem wtedy 20 lat, ale jeszcze
przedtem pracowałem parę tygodni w górach w
Afganistanie.
Po wyjściu Armii Andersa ze Związku Radzieckiego do
Iranu Wielkanoc już spędzałem w perskich górach.
Rodzina moja pozostała w Uzbekistanie.
3-go maja 1942 roku zostałem przydzielony do 3
Dywizji Karpackiej, która została ewakuowana do
Palestyny gdzie przeszedłem szkolenie wojskowe.
Maj 1943 roku to przenosiny Armii Polskiej w rejon
Kirkuk-Mosul w Iraku, ze sztabem w Quizil-Ribat.
Żołnierze zamieszkali w dużym obozowisku namiotowym.
Dokuczały im upał i ulewne deszcze. Nie
przeszkodziło to jednak w ich intensywnemu szkoleniu
wojskowemu.
Z Palestyny do Iraku dotarła również moja 3 Dywizja
Strzelców Karpackich. Płynęliśmy przeszło tydzień
przez kanał Sueski i Morze Czerwone aby w końcu
dotrzeć na pustynię w okolice miasta Mosul w Iraku.
Tam nauczyłem się jeździć ciężarówką.
W grudniu 1943 nasz oddział został przeniesiony do
Egiptu. W tym czasie dostaliśmy rozkaz, że wszyscy
kierowcy ciężarówek zostają przetransportowani do
Włoch. Mój dowódca zabrał mi ciężarówkę i tym
sposobem dostał się do Włoch. Natomiast ja musiałem
pozostać w Egipcie, ale dzięki temu mogłem odwiedzić
moją ciocię i jej męża w Boże Narodzenie 1943 roku.
Wujek był żołnierzem 5-tej Kresowej Dywizji
Piechoty, której odznakę rozpoznawczą stanowił żubr
na żółtej tarczy w brązowej
obwódce.
Końcem lutego 1944 roku zostałem zabrany do Włoch do
Taranto, a następnie pod Monte Cassino gdzie mój
oddział już tam stacjonował. Tam trafiłem do swojej
kompanii i otrzymałem nową ciężarówkę z działem i
pięcioosobową obsługą. Jako kierowca miałem za
zadanie jeździć nocami i dostarczać żywność i
amunicję walczącym żołnierzom.
Miałem dużo szczęścia, gdyż ani razu nie byłem
ranny, ale muszę dodać że przydarzyły mi się dwa
dziwne zdarzenia - raz pod Monte Cassino, gdy byłem
pod obstrzałem, schowałem się a kule świtały nade
mną i nagle ktoś powiedział do mnie ”Czemu się nie
modlisz?” Gdy szybko odwróciłem się, żeby sprawdzić,
kto to może być - nie znalazłem nikogo. Drugi raz,
już nad Adriatykiem, poszedłem zrywać gruszki w
sadzie i nagle usłyszałem głos “Uciekaj!” Szybko
schowałem się w jakąś dziurę a zaraz po tym
nadleciał pocisk i prawdopodobnie zabiłby mnie.
Koniec wojny zastał mnie we Włoszech w Bolonii.
Przyjechałem z Włoch do Anglii i już się skończyło
marzenie o Polsce. Z Afryki do obozu w Anglii
przyjechała również cała moja rodzina; Józek, Tadek,
Bolek, siostra Helena i matka.
Zostałem zdemobilizowany w 1947 roku, byłem w
stopniu strzelca, otrzymałem pięć medali.
Mieliśmy plany wyjazdu do Wenezueli i Australii, ale
z jakichś powodów z nich zrezygnowaliśmy.
W 1953 roku przyjechałem do Kanady po otrzymaniu
gwarancji zamieszkania od mojej siostry, która
mieszkała w Kanadzie już od roku 1949. Do Kanady
emigrowałbym rok wcześniej, ale niestety, firma od
której kupiłem bilet na statek morski zbankrutowała
i straciłem około czterech tysięcy dolarów.
Członkiem SPK zostałem w 1954 roku. Kombatanci byli
bardzo życzliwi, jeden drugiemu pomagał znaleźć
pracę lub mieszkanie. Nie otrzymaliśmy żadnej pomocy
od rządu kanadyjskiego, musieliśmy sami zadbać o
siebie.
W Kanadzie przez 8 lat do 1965 roku ja i mój brat
Józef prowadziliśmy farmę - gospodarstwo rolne,
potem przeprowadziliśmy się do Ottawy.
W Polsce wyszło zarządzenie, że jeżeli obywatel nie
wróci do Polski do 1956 roku, traci on obywatelstwo
polskie, więc i ja straciłem polskie obywatelstwo w
1956 roku i do tej pory jego nie posiadam.
Ożeniłem się z moją żoną Zofią w 1965 roku i
posiadamy syna Janka i córkę Nataszę.
Odznaczenia:
Krzyż Monte Cassino, Gwiazda Italii, Krzyż
Walecznych, Krzyż Sybiraka, Krzyż Światowej
Federacji SPK, Złota Odznaka Światowej Federacji
SPK, Złoty Krzyż Zasługi SPK w Kanadzie, Srebrny
Krzyż Zasługi SPK w Kanadzie i inne.
Źródło: SPKottawa.ca
|
Andrzej Fronc
Ppor.
Andrzej Fronc