W wielkim mieście

(Zdjęcia Maria M.)

Niedzielne, letnie popołudnia tuż przed porą kolacji są zwykle leniwe i ospałe. Pozbawione pośpiechu powszednich dni tygodnia kuszą do zrobienia czegoś odmiennego. Zabieram więc ze sobą krzesło składane, książkę i okulary i udaję się w stronę mojego „kawałka gruntu”. Dzień jest upalny i słoneczny, ustawiam krzesło w cieniu średniej wielkości drzewa. Stoi samotnie w centrum łąki. Rolnik, który zwykł ją kosić z niewiadomego powodu zaczął omijać początkowo niewielkie drzewko. Zasiała je natura przez przypadek a może umyślnie. Od tego czasu drzewo spotężniało na tyle, że w upalne dni daje wystarczająco cienia dla kilku osób.

Otworzyłam książkę, ale nie rozpoczęłam lektury. Moją uwagę zwrócił brak zwykłych odgłosów dochodzących od drogi. Tylko ptaki i owady próbowały nawiązać rozmowę ze mną, ale w jakim języku? Wzrokiem obramowałam to miejsce wyjątkowe. Przede mną łąka poruszała się płynnie trawą i polnymi kwiatami, za mną wysoki mur obronny lasu pomrukiwał cicho.

- Czy utrzymanie kawałka ziemi w stanie takim w jakim jest, dotkniętym tylko ręką rolnika wiele lat temu, jest najbardziej efektywnym sposobem jego wykorzystania? Czy można wykrzesać z niego jeszcze inne wartości? A może to jest największa jego istota nie tylko w obecnym momencie, ale i w przyszłości. Dziewiczość i prostota piękna natury. Gdyby był położony w aglomeracji miejskiej mógłby pomieścić kilka miejskich parków – pomyślałam.

- Ile parków jest przeciętnie w wielkich miastach? Jak blisko od siebie są położone? Czy jest ich wystarczająco dużo, aby zapewnić mieszkańcom widok zieleni, chłód cienia?

W kilka dni później znalazłam się w mieście, może nie w tym największym, ale znamiennie dużym i rozległym. Dzielnica w jakiej zamieszkałam niezbyt oddalona od centrum nie należała do najbogatszych. Bezpieczna i cicha ulica wypełniona była mniejszymi i większymi domami jednorodzinnymi. Nie mając samochodu do dyspozycji zdana byłam na wytrwałość moich nóg, aby przemieścić się z miejsca na miejsce. Ten środek lokomocji celowo został przeze mnie wybrany. Idąc widzimy znacznie więcej, drobnych i większych szczegółów życia.

W pierwsze popołudnie mojego pobytu wychodzę na spacer z niepewnością osoby nie poruszającej się od dawna pieszo po ruchliwych ulicach. Uwagę moją zwracają dźwięki pochodzące ze strony przejeżdżających pojazdów. Klekot luźnych części obudowy, odgłos kończącego swój serwis tłumika i cierpko zgrzytające hamulce. Na głównej wielopasmowej ulicy hałas staje się dokuczliwy, skręcam więc pośpiesznie w jedną z węższych, bocznych. Przed domami kwiaty zasadzone w pojemnikach dodają kolorów do otaczającej zieleni. Ktoś niedawno podlał pelargonie w ceramicznej donicy. Na przezornie ustawionej pod nią podstawce pojawiła się woda. Czarna wiewiórka przebiegła w poprzek trawnika kierując się do znanego dla siebie miejsca. Pragnienie jest silniejsze niż obawa spowodowana moją obecnością. Nadmiar świeżej wody na podstawce pozwoli jej je ugasić.

Dochodząc do skrzyżowania ulic zatrzymuję się niezdecydowanie, nie wiedząc w którą stronę się skierować. Z lewej strony nikt nie nadchodzi. Z prawej młody mężczyzna z psem szybkim krokiem zbliża się w moim kierunku. Czy to mężczyzna prowadzi psa na smyczy, czy pies prowadzi właściciela? – zastanawiam się przez moment. Smycz napręża się coraz znaczniej, gdyż pies zdecydowanie zmierza w stronę jednego z domów. Pomiędzy stojącymi na podjeździe samochodami szaro-brunatny niewielki kształt przycupną na moment. Nie czekając aż niebezpieczeństwo oddali się w wyznaczonym początkowo kierunku, młody zając niespiesznie kicając kieruje się w stronę niskich krzaków rosnących wzdłuż ściany domu.

- Co tutaj robisz? Nie jest to miejsce najbardziej bezpieczne dla ciebie – wołam w kierunku zająca.

Mężczyzna patrzy na mnie krytycznym wzrokiem. Uśmiecham się tylko wiedząc, że na pewno niejednokrotnie prowadzi długie rozmowy ze swoim czworonożnym przyjacielem.

Od dawna nie spędzałam wieczorów samotnie. Otoczona gwarem rodzinnego życia zagłębiam się zwykle w ciszy dopiero późnym wieczorem. Tymczasem w miejscu, gdzie jestem tylko klimatyzacja szumi cierpliwie dając komfort po kilku godzinach intensywnego spaceru. Za oknami od strony podwórka zauważam zimne światła karetki pogotowia. Ktoś potrzebuje natychmiastowej pomocy, może to nic groźnego, chwilowa słabość tylko. Uświadamiam sobie, że w wielokondygnacyjnym domu mieszkają głównie starsze osoby, wymagające pomocy innych w codziennych obowiązkach. Niewielkie mieszkania dostosowane do jednej lub dwóch osób dają poczucie bycia nadal w pewnym sensie niezależnym i poczucie bezpieczeństwa w razie potrzeby pomocy.

Następnego dnia pogoda jest nieco kapryśna. Po niebie przesuwają się szare, nabrzmiałe chmury. Parne powietrze pachnie nadchodzącym deszczem. Wychodząc z domu przezornie zabieram ze sobą nieprzemakalną kurtkę i zamiast na długi spacer postanawiam udać się na zakupy. Drzwi sklepu otwierają się automatycznie na moje powitanie. Jest zwykły dzień tygodnia, godziny poranne. Pomiędzy wieszakami z bluzkami, sukienkami i spodniami przesuwają się pojedyncze osoby. Ja również nie spiesząc się wybieram kilka bluzek do przymierzenia. W przejściu pomiędzy wieszakami zauważam kilkuletnią dziewczynkę. Zdecydowanym krokiem podąża za matką głośno mówiąc do każdej spotkanej osoby „Dzień dobry”. Odpowiadając, uśmiecham się do niej. Mimo, że nie kupiłam żadnej z wybranych bluzek wychodzę ze sklepu z bezcennym towarem, wizerunkiem szczęśliwego, pogodnego dziecka.

W drodze powrotnej przechodzę obok miejsca, które wydaje mi się znajome. Z uwagą patrzę na napis nad wąskim wejściem i przez szybę zaglądam do wnętrza. W niewielkiej sali ustawione w rzędach maszyny do szycia, starej generacji, wciąż sprawne i efektywne czekają na wykonanie serwisu. Byłam tu przecież ponad dwa lata temu, przypominam sobie, ale nie byłam w pomieszczeniu, do którego patrzę przez duże witrynowe okno. Tego dnia było zimno, biało i ślisko. W sali obok na półkach rulony kolorowych materiałów, pudełka z nićmi i przyborami do szycia ustawione są tak jak je zapamiętałam z czasu mojej wizyty. Sprzedające towary kobiety z zadowoleniem podkreśliły, że wszystko co znajdujące się w sklepie pochodzi z donacji. Odsprzedawane po niskiej cenie pozwalają nowo przybyłym do miasta z innych krajów kobietom, na ich zakup. Darmowe kursy, prowadzone w sali obok wyposażają je (kobiety) w podstawowe umiejętności obsługi maszyny do szycia i samego szycia.

Po południu lekki wiatr ściera z nieba pozostałości pierzastych chmur. Jest sposobność na dłuższy spacer. Tym razem nie unikam hałasu szerokiej, ruchliwej ulicy. Interesuje mnie wieżowiec widoczny z pewnej odległości a położony prostopadle do niej. Idę niezbyt szerokim chodnikiem. Chłopiec na rowerze nadjeżdża z przeciwnej strony. Oboje staramy się ustąpić sobie wzajemnie miejsca. Usuwam się w stronę trawnika, mijając się uśmiechamy się do siebie wesoło. Zbliżając się do budynku zauważam szeregi pomidorów, papryki i jarmużu posadzone w…, tu przyglądam się z zaciekawieniem, …w pojemnikach jakich wyobraźnia i dostępność podsunęła mieszkającemu w wieżowcu ogrodnikowi. Kwitnące i owocujące warzywa potwierdzają troskliwą obecność osoby. Przed kolejnym domem, który spostrzegłam dopiero teraz przed wejściami do położonych na parterze mieszkań skrawki dostępnego trawnika zastąpione zostały klombami i grządkami. Na balkonie przed jednym z nich dwie starsze kobiety kiwają do mnie przyjaźnie rękami. Odpowiadam tym samym gestem przypieczętowanym uśmiechem podziwu dla ich pomysłowości i wytrwałości.

Dźwięk spadających na podłogę ziaren grochu budzi mnie ostatniego dnia pobytu. To krople zsuwającego się z dachu deszczu uderzają w zagłębienie rynny. Wyglądając przez okno spodziewam się zobaczyć strumienie wody płynące wzdłuż krawężników ulicy. Zamiast nich widzę kilka niewielkich kałuż i lekko wodą skropiony trawnik. W południe słońce wysusza resztki wilgoci i wywabia mnie na kolejny spacer. Nie idę zbyt daleko. W pobliskim parku obejmującym swym zarysem budynek miejskiej biblioteki siadam na ławce. W niewielkim basenie pływackim grupa dzieci w różnym wieku gra w piłkę. Asfaltową ścieżką prowadzącą do basenu matka z trojgiem dzieci zmierza w jego kierunku. Siedząca w wózku dziewczynka porusza rytmicznie nogami, kilkuletni chłopiec idzie obok matki a najmłodsze dziecko owinięte starannie częścią jej długiej sukni bezpiecznie śpi na jej plecach. Obraz dalekiego kontynentu, moje jego wyobrażenie, przeniesione w tą część świata nie pozwala mi oderwać wzroku od tej niewielkiej grupy ludzi. Niespodziewanie kilka gołębi krążących pomiędzy ustawionymi pod drzewami ławkami podrywa się do lotu. Smukła, szczupła sylwetka kobiety w czarnej sukni, ocieniona czarnym parasolem zmierza do głównego wejścia biblioteki. Chcę podążyć za nią, ale zatrzymuje mnie widok starszego mężczyzny nieruchomo siedzącego na ławce obok wejścia.

Zwrócił moją uwagę podczas jednego z pierwszych spacerów. Siedzi w tym samym miejscu i w tej samej pozycji, tak jak widziałam go ostatnio. Siadam obok niego pytając jednocześnie o pozwolenie. Proponuję abyśmy upamiętnili moment zawarcia znajomości wspólną fotografią. Jest wyjątkowy, nie komentuje, nie koryguje i nie odmawia. Dzielę się z nim moimi spostrzeżeniami z krótkiego pobytu w wielkim mieście. Słucha cierpliwie, w bezruchu, nie patrząc na mnie.

- Jaka szkoda, że nie możesz pojechać ze mną. W cieniu mojego drzewa mógłbyś odpocząć od miejskiego gwaru. Rozumiem, rozumiem spełniasz nadal swój obowiązek służenia miejscu, któremu oddałeś swoje serce. Siedząc na ławce z otwartą książką w dłoniach przypominasz przechodzącym o jej unikalnej wartości. Muszę już iść, wracam do siebie, może spotkamy się ponownie.

Nie czekam do niedzielnego popołudnia, aby odwiedzić moje drzewo. Kilka gołębi siedzących na starej stodole podrywa się do lotu, gdy otwieram boczne drzwi domu i wychodzę na zewnątrz. Ruchliwe wiewiórki przecinają w pośpiechu przestrzeń asfaltowej drogi. Gdy wchodzę na ścieżkę pomiędzy drzewami, nad głową para kruków wymienia uwagi na mój temat. Czy to te same zwierzęta, które spotykałam w mieście podczas spacerów? – zadaję sobie pytanie znając jednocześnie odpowiedź. Ścieżka wijąca się wzdłuż łąki prowadzi mnie w kierunku drzewa. Miękki dywan mchu ugina się lekko pod moimi stopami. Kolczaste jeżyny usiłują spowolnić moje kroki. Przesuwam dłonie po zaczynających się rumienić liściach klonów, sztywnych igłach świerku i wiotkich gałęziach wierzby. Oddycham wraz z tym miejscem, miarowo, głęboko, spokojnie.

Obchodzę kilkakrotnie drzewo dookoła, delikatnie dotykam jego gałęzi, opowiadam mu o pobycie w mieście. O zwierzętach adoptujących się do jego specyficznych warunków, o starych, dorodnych klonach rosnących na trawnikach przed domami, o naturze kontynuującej swoje zadanie przetrwania i o ludziach pielęgnujących rośliny.

- Teraz wiem – mówię do drzewa – jak mogę ochronić to miejsce szczególne w stanie jakim jest obecnie. Nie obawiaj się, nawet jeśli mnie tu już nie będzie nic nie zmieni się przez wiele, wiele lat.

Stojąc nadal w jego cieniu myślami powracam do pobytu w mieście. Natura usiłuje przetrwać w każdych nawet najtrudniejszych warunkach. W nieprzyjaznych zatłoczonych i zakurzonych zakamarkach miejskich. Pomiędzy kaflami chodników, w szczelinach popękanego asfaltu, na nie zabudowanych jeszcze lub już opuszczonych parcelach. My mieszkańcy mniejszych i większych miast pielęgnujemy kwiaty i warzywa w miejscach najmniej oczekiwanych, sadzimy drzewa przed domami, chociaż dopiero po wielu latach będziemy mogli usiąść w ich cieniu.

Dlaczego zarówno natura jak i my ludzie zmierzając w tym samym kierunku nie możemy spotkać się w połowie drogi?

_____ 

Maria M.
mariam7@mail.com