Szkotka, która pokochała Polaka

2 kwietnia 2020 odeszła do wieczności Eleanor Mary Henoch z d. Watson Wemyss, wdowa po majorze artylerii Władysławie Eustachym Stanisławie Henochu, geografie i glaciologu kanadyjskim.

Eleanor Mary urodziła się 17 maja 1920 w Edynburgu w Szkocji jako jedyna córka dr med. Herberta Lindsay Watson Wemyss i Violet z d. Coleman. Dr. H. L. Watson Wemyss pochodził ze znanej szkockiej rodziny lekarskiej pochodzącej z półwyspu i hrabstwa Fife. On sam urodził się w Broughty Ferry, w pobliżu miasta Dundee, w hrabstwie o tej samej nazwie, po drugiej stronie zatoki Firth of Tay (ujścia rzeki Tay). Jego dziadek i ojciec byli również słynnymi lekarzami (dziadek Dr. Alexander Watson był znanym chirurgiem i okulistą, i w pewnym sensie twórcą tej dziedziny medycyny w Szkocji). Dzięki swojej pozycji wśród arystokracji i szlachty szkockiej oraz mariażowi Alexandra, rodzina Watson, pochodząca z klanu z tzw. Lowland Clans, została przyjęta do szkockiego klanu Wemyss. Klan Wemyss do tej pory utrzymuje wybitną pozycję wśród klanów nizinnych. Siedzibą przywódcy klanu (chief of clan) Wemyss jest Wemyss Castle w miejscowości Wemyss, w hrabstwie Fife.

Sytuacja pp. Henochów uległa zmianie gdy w 1956 Władysław wygrał konkurs na pozycję geografa-glaciologa w Geographical Branch, Department of Mines and Technical Surveys w Ottawie. Pozycję tę uzyskał dzięki poparciu swego dawnego profesora Bogdana Zaborskiego. Po sprzedaży farmy udało się zakupić nowy dom w Ottawie. Tutaj rozwinęli swoją rodzinę. Eleanor i Władysław mieli 8 dzieci: John, Eleanor, Christopher, Mary, Ann, Suzan, Peter (zmarł przedwcześnie w 1990) i Basia ,,Barbara”, 10 wnucząt i 9 prawnucząt.

Państwo Henochowie nawiązali szerokie stosunki towarzyskie w Ottawie i Ich starannie urządzony dom niedaleko Bayshore zawsze był oazą dla wielu spotkań i różnych inicjatyw. Tutaj odbywały się zjazdy całej rodziny na kolejne święta, tak ważne w polskim kalendarzu i tutaj odbyła się uroczystość 50-lecia Ich ślubu w 1994. Miałem wtedy bliską łączność z pp. Henochami, a Pan Władysław był członkiem Oddziału Ottawskiego PINwK i Koła Nr 8 SPK. Oprócz spotkań towarzyskich spotykaliśmy się dość często na forum życia polonijnego i w kościele św. Jacka Odrowąża.

Po śmierci Władysława w 2000, Eleanor wybrała jako miejsce swego postoju zaciszny dom spokojnej starości Unitarian House. W tym domu spędziła swoje ostatnie prawie 22 lata życia. Eleanor była osobą bardzo serdeczną i nauczyła się dość dobrze jęz. polskiego i okazywała wielką życzliwość dla wszystkich ze swojego bliższego i dalszego otoczenia.

Dom Państwa Henochów był pięknie urządzony i posiadał szereg ważnych pokoi o różnym przeznaczeniu. Na początku niedaleko wejścia, znajdował się mały salon – klasyczny „sitting room”, a dopiero dalej wchodziło się do obszerniejszych pokoi jak środkowo położona jadalnia z pięknym stołem i krzesłami w stylu empire i z portretami przodków Obojga Państwa domu.

W podziemiach domu mieściły się specjalne laboratoria Pana domu: laboratorium geograficzne i fotograficzne, oraz warsztat wyrobów blaszanych tzw. wyrobów pewter (cyno-ołów) – bardzo plastyczny stop cyny (ok. 90%), antymonu (ok. 8 %) i miedzi (ok. 2%). Gorsze gatunki zawierały też trochę samego ołowiu. Był to historycznie używany szczególnie w Anglii, stop do wyrobu różnych naczyń. Był znany też na Bliskim i Dalekim Wschodzie, a nawet w starożytności i podczas średniowiecza. Mało kto wie, że piękny kielich z tego stopu wraz z pateną podarował Pan Major Władysław Henoch dla parafii św. Jacka Odrowąża. Kielich ten ma specjalną nóżkę połączoną półszlachetnym, okrągłym i ciemnym kamieniem z samą czaszą kielicha. Pani Eleanor Henoch była anglikanką, ale zawsze towarzyszyła mężowi aż do Jego śmierci w Mszach św. w polskim kościele św. Jacka.

Dzisiaj wspominam Oboje Państwa Henochów jako niezwykle serdecznych, dzielnych i godnych ludzi, którzy wokół siebie czynili wiele dobra, a to krótkie wspomnienie niech pozwoli Ich uwiecznić w naszej często tak ułomnej pamięci.

Aleksander Maciej Jabłoński

Ottawa, 28 kwietnia A.D. 2020