Internowanie

W swoim filmiku „Ela i Bogdan Gajewscy”, opublikowanym 1 lutego 2022, pan Andrzej Kumor, mówiąc o internowaniu, wyraził się m.in.: „nie należy z klęski robić zwycięstwa” „jak ktoś siedział, to znaczy, że go złapali, jak złapali, to znaczy, że źle działał” i „nie sądzę, że to był jakiś powód do chwały” . Wynikałoby z tego, że internowanie było dowodem na nieostrożność delikwenta, brak stosowania zasad BHP, jednym słowem nieumiejętność, niezdarność danego człowieka, który dał się złapać.

Internowanie nie zależało od delikwenta. Nie myśmy układali listy, a ubecja. Internowanie w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 zostało wykonane według planu, który ubecja starannie przygotowywała od ponad roku. Ubecja sporządzała listy osób przewidzianych do internowania i listy te w miarę upływu czasu uzupełniała i poprawiała. W zasadzie znaleźli się na nich członkowie władz NSZZ „Solidarność”, członkowie władz innych organizacji antykomunistycznych (KPN, NZS) oraz osoby znane SB jako przeciwnicy komunizmu (byli partyzanci, byli więźniowie polityczni), choćby aktualnie niezaangażowani w pracę polityczną. Internowani byli też donosiciele i tajni współpracownicy ubecji.

W związku z powyższym uzasadnione będzie zdanie, że znalezienie się na liście do internowania nie było jakąś zasługą, czy „powodem do chwały” czy dumy. Powodem do dumy może być tylko właściwe zachowanie się w więzieniu (milczenie, odmowa zeznań), gdyż tylko ono wymagało siły i odwagi.

Jednak internowanie danej osoby nie było też absolutnie dowodem na to, że ona „źle działała”. Dla członków Związku internowanie nie było powodem do wstydu. Było nie tylko potwierdzeniem ich pracy wykonanej w czasie od Sierpnia 80 do Grudnia 81, ale i kontynuacją Związku w więzieniu, co dla historii ma duże znaczenie. Był to po prostu fakt historyczny, który zasługuje na dokładne opisywanie. Byli internowani mają obowiązek dbać o pamięć o wydarzeniach historycznych, w których brali udział. Dbać o niefałszowanie prawdy o nich. Wyrażanie się o fakcie internowania z pogardą, pobłażaniem lub lekceważeniem nie służy tej prawdzie. Rzetelnej wiedzy należy szukać w poważnych pracach naukowych, jak A. Dudka Stan wojenny w Polsce 1981 - 1983 (dostępna na stronach IPN).

Internowania nie należy też mylić z zatrzymaniami lub aresztowaniami, które miały miejsce zarówno przed Grudniem, jak i po Grudniu, czyli w czasie tzw. „stanu wojennego”, co pan Kumor zdaje się czynić, wspominając o demonstracjach. Aresztowania mogły być wynikiem nieostrożności, ale nie musiały. Czasem były po prostu wynikiem dobrej pracy ubecji lub przypadku, podobnie jak w czasie okupacji niemieckiej czy rosyjskiej. Podobnie jak internowanie, aresztowanie nie musi być powodem do dumy, ale też nie musi być powodem do wstydu.

Piotr W. Jakubiak